Strymon was, according to mythology, the son of the king of the Thracians, Risos, and of the Muse Kleo. He was worshiped by the Thracians, while in Hellenistic Amfipolis there was a temple devoted to him and Apollo.
Strymon, who slowly but always full of water flows beside us at nights when in Amfipolis greek ancient tragedy and comedy is taught, brings with him myths and stories from unforgettable past years. Thousands of years ago, a tribe called Strymonii lived at the river’s shores. We later discover from Herodotus that the Paiones also lived here. Hesiod describes Strymon as one of the largest rivers and Aeschylus as ‘pure’. Persians priests sacrificed white horses here and left the blood fall into the river. Thucydides tells us that the river was on one hand the border between the Macedonians and the free Paiones and the Thracian kingdom of Odrysoi on the other. This was the case until 357 BC when Fillip the Second conquered Thrace and integrated it into the Macedonian kingdom, providing in this way the ground for the later campaign of Alexander the Great to Minor Asia.
The Strymon plain provided the most important link to the rich Thracian inner land. The Greeks settled early at the river’s estuary. The Andrians founded the town of Argilos in the west and the Thasians founded the town of Hiona in the east. Their purpose was to take advantage of the rich Thracian inner land and control the river, until Lake Kerkinitida and the ancient town of Vergi. The fleet of Alexander the Great was in Lake Kerkinitida before the start of the great campaign to Asia Minor. The river could be navigated in its lower part but not in the upper part because Hercules, according to mythology, threw stones there when he was passing from the area with Gyriones’s cattle.
Strymon embraces both sides of Amfipolis before he enters the sea and this is the reason why this town was named Amfipolis (i.e. water town). Xerxes built a bridge here so that he and his army could pass and perhaps this bridge is not very far from the spot where the archaeologist Lazaridis discovered the foundations of the bridge. The wooden poles, which from time to time strengthened the bridge’s foundations, are a monument to centuries of history.
The river’s route has changed since antiquity as have its estuaries. However, a port has always existed near the river’s estuaries. In the east it was the port of Hiona, until Amfipolis conquered the town of Hiona and made it its own port. In the Byzantine period when Hiona was replaced by the walled town of Xrisoupoli, the port was situated in the north of the town’s walls. It is also possible that there was a port in the west side and in the spot where we now know as the ‘River’s ladder’.
ZisisBonias
Director of the Archaeological Office of Kavala
Στρυμών: Μύθος και Πραγματικότητα
Ο Στρυμών κατά τη μυθολογία ήταν γιός του βασιλιά των Θρακών Ρήσου και της Μούσας Κλειούς. Στα θρακικά φύλα είχε ξεχωριστή θέση στην λατρεία, αλλά κι αργότερα στην ελληνική Αμφίπολη είχε ιερό μαζί με τον Απόλλωνα.
Ο Στρυμόνας, που αργά μα πάντα νερό γεμάτος κυλάει δίπλα μας τα βράδια όταν στον χώρο της Αμφίπολης διδάσκεται αρχαία ελληνική τραγωδία και κωμωδία, φέρνει μαζί του μύθους και ιστορίες από χρόνια παλιά αλλά όχι ξεχασμένα. Πριν από χιλιάδες χρόνια στις όχθες του ζούσαν οι Στρυμόνιοι. Κι όταν οι τελευταίοι μετοίκησαν στην μικρασιατική Βιθυνία, κράτησαν κι εκεί το όνομα της παλαιάς πατρίδας. Αργότερα, μαθαίνουμε από τον Ηρόδοτο ότι εδώ κατοικούσαν οι Παίονες. Ο Ησίοδος αναφέρει τον Στρυμόνα σαν έναν από τους μεγαλύτερους ποταμούς κι «αγνό» τον ονομάζει ο Αισχύλος. Εδώ οι Πέρσες ιερείς θυσίασαν λευκά άλογα κι άφησαν το αίμα τους να τρέξει στο ποτάμι. Ο Θουκυδίδης μας λέει ότι το ποτάμι ήταν το σύνορο των Μακεδόνων και των ελευθέρων Παιόνων από τη μια και του θρακικού βασιλείου των Οδρυσών από την άλλη μεριά. Αυτό κράτησε μέχρι που ο Φίλιππος Β’ στα 357 π.Χ. κατέκτησε ολόκληρη την Θράκη και την ενσωμάτωσε στο μακεδονικό βασίλειο, δημιουργώντας και τις προϋποθέσεις για την μικρασιατική εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου.
Η κοιλάδα του Στρυμόνα αποτελούσε την σπουδαιότερη οδό επικοινωνίας με την πλούσια θρακική ενδοχώρα. Οι Έλληνες από τα πρώτα χρόνια που αποίκισαν την περιοχή των εκβολών του ιδρύοντας οι Άνδριοι στα δυτικά την Άργιλο και οι Θάσιοι στα ανατολικά την Ηιόνα, κύριο σκοπό είχαν την εκμετάλλευση του πλούτου της θρακικής ενδοχώρας και τον έλεγχο της πλωτής οδού, που μέχρι την λίμνη Κερκινίτιδα και την αρχαία Βέργη, αποικία των Θασίων στην περιοχή του σημερινού Ν. Σκοπού, αποτελούσε ο Στρυμόνας. Στην λίμνη Κερκινίτιδα ναυλοχούσε ο στόλος του Μ. Αλεξάνδρου πριν την μεγάλη εξόρμηση. Πλωτό ήταν το ποτάμι στο κατώτερο τμήμα του αλλά ψηλότερα έκλεισε στο σημείο όπου, κατά τον μύθο, ο Ηρακλής έριξε πέτρες, σαν πέρασε από εδώ με τα βόδια του Γηρυόνη.
Ο Στρυμόνας με τα φιδογυρίσματά του αγκαλιάζει λίγο πριν φτάσει στη θάλασσα από δυο μεριές την Αμφίπολη, κι είναι αυτός ο λόγος που η πόλη πήρε το όνομα Αμφίπολις. Κάπου εδώ ο Ξέρξης έστησε γέφυρα για να περάσει η στρατιά του κι ίσως δεν είναι μακρυά ο τόπος όπου ο Δ. Λαζαρίδης ανέσκαψε την αρχαία γέφυρα. Οι ξύλινοι πάσσαλοι, που κατά καιρούς ενίσχυαν τα θεμέλια της γέφυρας, είναι μνημείο ιστορίας αιώνων.
Η πορεία του ποταμού έχει αλλάξει από την αρχαιότητα, το ίδιο κι οι εκβολές του. Πάντοτε όμως υπήρχε κοντά στις εκβολές του ένα λιμάνι. Στα ανατολικά το λιμάνι αυτό ήταν της Ηιόνας, μέχρι που η Αμφίπολη κατέκτησε την πόλη και το έκανε δικό της λιμάνι. Στα βυζαντινά χρόνια που την Ηιόνα διαδέχτηκε η οχυρωμένη Χρυσούπολη, το λιμάνι βρισκόταν στα βόρεια των τειχών της πόλης. Χρόνια αργότερα το λιμάνι αυτό μετατράπηκε από θαλάσσια ζώνη σε αλίπεδο. Δεν αποκλείεται και στην δυτική πλευρά να υπήρχε λιμενική εγκατάσταση, εδώ που στα ύστερα χρόνια ξέρουμε τη θέση σαν «Σκάλα του ποταμού».
Ζήσης Μπόνιας . Διευθυντής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας
